Grenshekken funest voor wilde dieren 

De 30.000 kilometer aan (prikkeldraad)hekken die in Europa en Centraal-Azië zijn neergezet om de grote stroom aan vluchtelingen buiten te houden, houden ook wilde dieren zoals beren, lynxen, wolven, wisenten en edelherten tegen. Volgens internationale wetenschappers is dit probleem onverwacht groot en zorgt het voor negatieve gevolgen voor dierenpopulaties.

Niet alleen mensen kunnen de grens niet meer oversteken, maar ook de dieren die normaal gesproken door meerdere landen rondtrekken kunnen de grens niet meer passeren. Sommige raken verstrikt in de hekken en sterven een verschrikkelijke dood. Met name de edelherten komen met regelmaat vast te zitten in de hekken. Dit heeft een grote impact op de populatie. Gelukkig is deze nog niet funest voor de edelherten. Daarnaast kunnen de dieren zich niet voortplanten met hun soortgenoten aan de andere kant van het prikkeldraad, waardoor de genetische afwisseling afneemt.

Arie Trouwborst, universitair hoofddocent milieurecht aan het Departement Europees en Internationaal Publiekrecht van Tilburg Law School, was één van de wetenschappers die heeft meegewerkt aan het onderzoek dat in PLoS Biology is gepubliceerd. Volgens Trouwborst was er de laatste decennia in het wereldwijde biodiversiteitsbeleid meer aandacht gekomen voor de noodzaak van internationale natuurbescherming. Zo worden er beschermingsmaatregelen afgestemd voor grensoverschrijdende populaties (bijvoorbeeld beren en wolven) en grens overschrijdende natuurgebieden. Over de grenshekken zegt hij dan ook het volgende:

“De als paddestoelen uit de grond springende grenshekken zijn een forse streep door de rekening van dit internationale natuurbeleid.”

Het plaatsen of handhaven van hekken aan de grenzen levert mogelijk een schending van het Europese natuurbeschermingsrecht, zoals de Bonn-conventie en de Habitatrichtlijn op. Met de Habitatrichtlijn wil de Europese Unie voorkomen dat er wilde dieren- en plantensoorten uitsterven. De Bonn-conventie die in 1979 op initiatief van de Verenigde Naties in Bonn werd gesloten heeft als doel het behoud van (met name bedreigde) trekkende diersoorten.

Toen Hongarije vorig jaar haar grenzen sloot gingen vluchtelingen via Slovenië naar West-Europa reizen. Om deze doorsluisroute te blokkeren plaatste de Sloveense overheid een hek van 670 kilometer langs de grens met Kroatië. Dit immense hekwerk heeft grote gevolgen voor de dieren die in het gebied leven. De wolf, de bruine beer en de lynx (grote carnivoren) die dit gebied als leefgebied hebben zijn alle drie bedreigde diersoorten. Met name de lynx wordt door inteelt bedreigd nu zij niet meer op zoek kan naar een partner die aan de andere kant van het hek leeft. Alle drie de soorten hebben in de Europese wetgeving het label ‘instandhoudings prioriteit’. De Habitatrichtlijn bepaalt dan ook dat EU Lidstaten er voor moeten zorgen dat soortspecifieke onderlinge netwerken in beschermde gebieden kunnen worden ingericht. Het hek van 670 kilometer lijkt dan ook in strijd te zijn met deze Richtlijn.

Indien de hekken behouden blijven moet de instandhouding van grote carnivoren in de Noordelijke Dinaric Alpen worden heroverwogen en het beheer van het gebied worden aangepast. De hekken zijn daar in strijd met de EU Biodiversity Strategy 2020 en de EU Green Infrastructure Strategy, welke gericht zijn op het behoud en herstel van habitat connectiviteit van vele diersoorten. Als het hek permanent wordt kan het volgens de wetenschappers jaren aan instandhoudingsmaatregelen en internationale samenwerking teniet doen.

Bron: Tilburg University ©PiepVandaag.nl Lianne Raat