Dirk Jan Verdonk: Aanslag op Charlie Hebdo ook voor dieren een verlies 

De brute aanslag op de redactie van Charlie Hebdo kent vele slachtoffers. Ook voor de dieren valt de dood van de tekenaars Charb, Cabu, Tignous en Wolinski te betreuren. Want mede dankzij hun cartoons was Charlie Hebdo een krant die voor dieren opkwam. En dat wil wat zeggen in Frankrijk. Zonder overdrijving kan gesteld worden dat Charlie Hebdo de enige krant in Frankrijk was die voor de dieren in de bres sprong.

Nog een dag vóór de aanslag had Cabu, pseudoniem van Jean Cabut, een cartoon gemaakt tégen foie gras en vóór de dierenrechtenorganisatie L214, genoemd naar het eerste Franse wetsartikel dat dieren aanmerkt als wezens met gevoel wier biologische behoeften gerespecteerd dienen te worden. Niet toevallig was de rode draad in het oeuvre van Cabu, door de beroemde Franse filmmaker Jean-Luc Godard ooit beschreven als ‘de beste journalist van Frankrijk’, een afkeer van geweld.

De andere tekenaars van Charlie Hebdo lieten zich evenmin onbetuigd. Er verschenen cartoons tegen stierenvechten, het gebruik van wilde dieren in circussen, de jacht, onverdoofde slacht, proefdiergebruik et cetera. Maar vooral: de krant bevatte als, ‘enige van alle kranten – dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse, links en rechts of in de war’, een wekelijkse rubriek gewijd aan de rechten van dieren, “Les Puces” (‘de vlooien’). Deze rubriek werd verzorgd door Luce Lapin, die de aanslag heeft overleefd. Ook Coco, alias van Corinne Rey, heeft het er levend van afgebracht, maar de terroristen dwongen haar in bijzijn van haar dochtertje de deur van het kantoor te openen. Onder een tafel gedoken was zij getuige ervan hoe Cabu en Wolinski werden doodgeschoten.

Dieren speelden nog op een ander niveau een rol in Charlie Hebdo. Hoofdredacteur Charb, pseudoniem van Stéphane Charbonnier, was tekenaar van de onvolprezen strip Maurice et Patapon, waarin de hoofdfiguren gevormd worden door een anaal gefixeerde, biseksuele anarchistische hond en een door de dood gepreoccupeerde aseksuele, fascistisch-ultra-liberale kat. In het werk van Tignous (Bernard Verlhac) kwamen dieren eveneens veelvuldig voor, zo bracht hij in 2010 het album Pandas dans le brume uit (‘Panda’s in de mist’). En Wolinski? In zijn werk draaide het met name om het dierlijke in de mens: seks…

De stroom scherpe, eigenzinnige en humoristische tekeningen van het viertal is bruusk gestopt. Laten we hopen dat, zoals aangekondigd, Charlie Hebdo dóórgaat. Ook met het propageren van dierenbescherming. Maar het verlies is enorm.