Rat Ronin vestigde begin 2025 een nieuw wereldrecord. Het dier, officieel een Zuidelijke Afrikaanse reuzenhamsterrat, speurde in Cambodja met zijn superneus 109 landmijnen en 15 stuks ander wapentuig op. Ronan verkreeg daarmee een vermelding in het Guinness Book of World Records. Een wereldrecord, maar met een triest context van oorlog en terreur.
Rat Ronin is niet de enige rat die dit ‘werk’ uitvoert. Vele ‘broeders en zusters’ worden door APOPO, een Belgische organisatie, via hun speciale HeroRATs-programma voor dit ‘werk’ opgeleid. APOPO schrijft (pdf):
“Elke HeroRAT begint zijn reis om een redder in nood te worden in ons trainingscentrum te Tanzania. De pups blijven bij hun nestgenoten en moeder, ongestoord tot ze ongeveer 4 weken oud zijn. Dit markeert het begin van hun kennismaking met de wereld om hen heen, waarbij ze leren verkennen en vertrouwen opbouwen met mensen. Deze vroege fase omvat zachte praktijken die bekend staan als gewenning en socialisatie, wat cruciaal is voor bijscholing.”
Jonge ratjes worden voor dit doel dus na vier weken door mensen opgevoed, wat erg vroeg is. APOPO schrijft verder:
“De officiële training begint als de ratten 10 weken oud zijn, wanneer ze ook gespeend zijn en bij hun broers en zussen gaan wonen. Het voltooien van de volledige trainingscyclus voor een rat duurt ongeveer een jaar, waarmee ze de basis leggen voor hun toekomstige rol bij het redden van levens.”
Via een clicker-training leerde Ronin om de geur van explosieven te herkennen. Een beloningssysteem zorgde ervoor dat hij uiteindelijk altijd de juiste geur herkende en kenbaar kon maken door te piepen. Een proces van conditionering met lekkere hapjes, om het dier gedrag aan te leren dat niet is aangeboren.
.
Trieste entourage wereldrecord Ronin
Achtergebleven landmijnen en onontplofte granaten veroorzaken sinds de eerste wereldoorlog wereldwijd ongelofelijk veel leed. Het dodelijke gevaar ligt meestal goed verborgen in de grond en behoort daarmee tot één van de meest verschrikkelijke uitvindingen van de mens. De Hero-Ratten hebben door hun inzet waarschijnlijk ook honderden dieren, zoals olifanten en ander groot wild beschermd.
.
In the past month, #HeroRAT Ronin found 2 #landmines & 1 unexploded bomb, clearing 6,505 m² for #APOPO. His work enables safe land use. Ronin works 30 mins in the morning, and rests/plays well afterward. This balance maintains his effectiveness. #cambodia #savinglives #herorats pic.twitter.com/UDLLn5YQNh
— APOPO (@herorats) May 15, 2024
.
De reden voor de inzet van ratten lijkt vooralsnog logisch, want een rat is niet zwaar genoeg om een explosief te laten ontploffen. Bovendien werken ze veel sneller dan een mens met een metaaldetector zou kunnen. Het is bekend dat sommige regiems zelfs kinderen inzetten om landmijnen op te sporen, met alleen een prikstok en zonder afdoende bescherming.
.
.
Ondanks het extreem goede doel is het eerdere ‘vooralsnog’ op zijn plaats. De basis van dat voorbehoud is het besef dat nagenoeg elk dier thuishoort in de eigen natuurlijke leefomgeving. In het geval van de Zuidelijke Afrikaanse reuzenhamsterrat is dat ergens in de vrije natuur met soortgenoten, het liefst in het donker en niet getraind door mensen.
Verder misbruik
De intelligentie en het bijzondere reukvermogen van deze dieren heeft ook de potentie om crimineel, of wetenschappelijk verder te worden misbruikt. Zo worden ratten naast proefdier ook al ingezet in laboratoria om tuberculose te traceren en bij douaneautoriteiten om smokkelwaar, zoals ivoor op te sporen. Volgens de douane zijn hun ‘mogelijkheden oneindig’.
Gezien de suggestie dat de mogelijkheden van de inzet van ratten oneindig zijn, is het essentieel dat ook wordt onderzocht of er nog andere mogelijkheden zijn om via geurdetectie landmijnen, tuberculose of smokkelwaar op te sporen. Uit een onderzoek van de Afdeling Neurowetenschappen, ‘Perelman School of Medicine’ aan de Universiteit van Pennsylvania (VS) is ondervonden dat AI inmiddels in staat is om geuren te detecteren.
AI als vervanger van ratten?
Uit dit onderzoek blijkt nog niet dat AI in staat is om net zoals een rat explosieven of tuberculose of ivoor te detecteren, maar het toont wel aan dat AI stappen maakt in de wereld van de moleculaire biologie – en dus in de toekomst wel degelijk een rol van betekenis kan spelen. AI kan dan wellicht met een drone een landmijn ruiken, gecombineerd met bodem penetrerende radar en satellietnavigatie. Dan kan elke toekomstige rat Ronin (een zeer sociaal dier!) gewoon rat blijven en worden toch veel levens gespaard.
Bronnen (A-Z):
Nee tegen apentesten, maar waarom niet stoppen met alle dierproeven?
©AnimalsToday.nl Ron van de Pas
