Snelle aanpassing vissen op klimaatverandering 

Verzuring van de oceanen is een van de gevolgen van de te hoge CO2-uitstoot op aarde: de zeeën nemen ongeveer een kwart van alle CO2 in de atmosfeer op, waar het wordt omgezet in koolzuur. Omdat we zo veel CO2 uitstoten, wordt het zeewater dus steeds zuurder. Dit heeft grote gevolgen voor vissen en andere zeedieren, maar gelukkig blijkt nu dat sommige vissoorten hier een genetische ‘oplossing’ voor hebben.

Een internationaal team van wetenschappers, onder leiding van de King Abdullah University of Science and Technology (KAUST), heeft het effect onderzocht van zeewater met een hoog CO2-gehalte op de genen van vissen. Daarnaast analyseerde het team of deze grote hoeveelheid CO2 invloed had op vissen waarvan de ouders óók aan een hoog CO2-niveau waren blootgesteld.

‘Alarm’ uitgeschakeld
Timothy Ravasi, die als bio-informaticus verbonden is aan KAUST, verzamelde met zijn team volwassen koraaljuffertjes van het Groot Barrièrerif in Australië. Deze vissen stelden ze bloot aan de hoeveelheid CO2 die vergelijkbaar is met het geschatte CO2-niveau in de oceanen aan het einde van deze eeuw.

Vissen die gevoelig zijn voor verzuurd zeewater bleken de chemische signalen die roofdieren afscheiden niet meer te kunnen waarnemen. Met als gevolg dat ze niet meer wegzwemmen voor gevaar en hun overlevingskansen slinken.

Afkomst bepaalt overleving
Het team zag dat de CO2 effect had op een derde van het vissengenoom. Maar het opvallende was: de moleculaire veranderingen werden bijna helemaal ongedaan gemaakt als de ouders van de vis óók waren blootgesteld aan een hoger CO2-gehalte. Dat betekent dat die vissen zich waarschijnlijk beter kunnen aanpassen aan de verzuring van de oceaan. Celia Schunter, mariene bioloog bij KAUST, licht dit resultaat toe:

“Dit wijst erop dat de vissen generatie op generatie de effecten op molecuulniveau grotendeels kunnen tegenhouden. Dat is hoopgevend.”

Erfelijke factor
De sleutel hiervoor ligt in de epigenetica: dit mechanisme zorgt ervoor dat de vissen zich aanpassen als er veel CO2 in hun leefomgeving is. Maar dat kan alleen als de vissen een genetische aanleg hebben om bestand te zijn tegen die CO2, anders kunnen ze het ook niet overdragen aan hun nageslacht.

Belang voor de toekomst
Het is belangrijk om te weten hoe zeedieren zich aanpassen aan deze klimaatveranderingen, omdat we ze met deze kennis in de toekomst beter voor uitsterven kunnen behoeden. Daarom is het team nu het totale genoom van de koraaljuffer in kaart aan het brengen. Ze hopen te ontdekken welke genen hen precies resistent maken tegen CO2. Daarna willen ze onderzoeken of deze patronen ook bij andere vissoorten en in andere ecosystemen voorkomen, zoals in Milne Bay (Papoea-Nieuw-Guinea): daar leven vissen dicht in de buurt van vulkanische CO2-onderwaterbronnen.

Bron ©AnimalsToday.nl Anne Douqué