Op een klein eiland nabij Panama is dankzij camerabeelden een opmerkelijke ontdekking gedaan: mannelijke kapucijnapen droegen brulaapbaby’s op hun rug. Waarom de mannetjes de baby’s van een andere apensoort ontvoerden, is voor onderzoekers nog een raadsel.
De bizarre observatie werd gedaan op het Panamese eiland Jicarón. In januari 2022 werd daar voor het eerst een mannelijke witschouderkapucijnaap gefilmd met een brulaapbaby op zijn rug. Het mannetje droeg het jong minstens één week. Dit bleek geen op zichzelf staand incident: niet alleen droeg dit mannetje later nog meer jongen, maar vier andere mannetjes volgden zijn voorbeeld. In totaal werden op de camerabeelden minstens elf ontvoerde baby’s gezien.
Camera’s voor onderzoek
Onderzoekers van het Duitse Max Planck Instituut hadden oorspronkelijk meer dan tachtig camera’s opgesteld op het eiland. Ze onderzochten het mogelijke gereedschapsgebruik bij kapucijnapen, een apensoort die slim is en makkelijk gedrag van soortgenoten overneemt. Met resultaat, want de beelden lieten zien hoe kapucijnapen stenen en harde ondergronden gebruikten om zaden, vruchten, krabben en slakken open te breken. Maar dat de camera’s kapucijnapen met ontvoerde brulaapbaby’s zouden vastleggen, viel totaal buiten de verwachtingen van de onderzoekers.
Bron: The Guardian via YouTube
Niet alleen brulaapbaby’s
Een vergelijkbaar gedrag is slechts één keer eerder waargenomen — in Brazilië, in 2006. Toen ging het om een vrouwelijke kapucijnaap, die een jong penseelaapje bij zich droeg. Het jong kon borstvoeding krijgen bij de vrouwelijke kapucijn, vertelde Patrícia Izar, bioloog aan de Universiteit van São Paulo, die de observatie destijds deed. Echter, dit is niet mogelijk bij de mannelijke kapucijnapen, en de overlevingskansen van de jonge brulapen zijn daarom klein. Onderzoekers verwachten daarom dat weinig, tot geen, van de jongen het overleefd hebben. Toch heeft Margaret Crofoot, medeauteur van het huidige onderzoek, hoop voor de brulaapjes:
“Een hoopvol deel van mij wil geloven dat sommige ontsnapt zijn en teruggegaan naar hun moeders, maar we weten het niet.”
Wat is het motief van de kapucijnapen?
Het blijft gissen naar het motief van de mannetjes op het eiland. Gedragsecoloog Zoë Goldsborough denkt dat het misschien een vorm van ouderlijk instinct is geweest bij het eerste incident, gezien de opvallend zachtaardige omgang met de baby’s. De andere mannetjes lijken het gedrag mogelijk te kopiëren.
Een alternatieve verklaring is verveling. Brendan Barrett, medeauteur van het onderzoek en gedragsecoloog, suggereert dat het eilandleven voor de apen relatief saai is. Er zijn geen roofdieren aanwezig en dus hebben de dieren makkelijk en snel toegang tot voedsel. Die verveling kan leiden tot nutteloos en irritant gedrag. Barrett licht toe hoe de verveelde apen zich kunnen gedragen:
“Ik heb kapucijnapen stekelvarkens zien vlooien en koeien op hun kont zien slaan. Ze bemoeien zich met alles.”
Bedreiging voor brulapen?
Voor de populatie brulapen op het eiland lijkt hiermee een nieuwe bedreiging te zijn ontstaan. Goldsborough hoopt dat de dieren zich zullen aanpassen, en dat de natuur hier zelf een weg in vindt:
“Het is tragisch, maar als onderzoekers zijn we niet van plan om het natuurlijke gedrag te verstoren. Ik hoop dat de brulaapjes zich uiteindelijk zullen aanpassen, bijvoorbeeld door op veilige afstand van deze populatie kapucijnapen te blijven, of dat de kapucijnapen er zelf uiteindelijk genoeg van zullen krijgen. Die brulaapjes kunnen behoorlijk lastig zijn.”
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Imane Vossen
