De bescherming van de uitgestrekte bossen in onder andere Latijns-Amerika is van levensbelang om de klimaatcrisis aan te pakken. Volgens een rapport van de Verenigde Naties is gebleken dat de inheemse volkeren bij uitstek de beste hoeders zijn om de kwetsbare groene longen van de aarde te beschermen.

inheemse volkeren
Inheemse volkeren beste beschermers van bossen | Foto: Yan Boechat/flickr

VN-rapport

De inheemse volkeren die in de uitgestrekte bossen in het midden en zuiden van het Amerikaanse continent leven, zijn veruit de beste boswachters. Volgens een rapport van de Verenigde Naties (VN) is het ontbossingspercentage op hun grondgebied tot 50 procent lager dan elders. Het behoeden van boskap is van vitaal belang om de klimaatcrisis te kunnen bestrijden en om de populatie wilde dieren te beschermen. Uit het verslag blijkt dat het erkennen van de rechten van de tribale volkeren op hun land één van de meest kosteneffectieve acties is. In het verslag wordt erop aangedrongen om de volkeren te betalen voor het beheer van hun leefomgeving vanwege de milieuvoordelen, alsook de financiering voor de revitalisering van hun voorouderlijke kennis waarmee ze met de natuur in harmonie samenleven. Het rapport is opgesteld door de Voedsel- en Warenorganisatie van de VN en het Fonds voor de ontwikkeling van inheemse volkeren van Latijns-Amerika en het Caribische gebied (Filac).

Het verslag is gebaseerd op meer dan driehonderd studies. Volgens de president van Filac, Myrna Cunningham:

“Bijna de helft van de intacte bossen in het Amazonebekken bevindt zich in inheemse gebieden en het bewijs van hun vitale rol in bosbescherming is glashelder. Terwijl het gebied van het intacte bos tussen het jaar 2000 en 2016 slechts met 5 procent daalde in inheemse gebieden, daalde het in de niet-inheemse gebieden met 11 procent. Daarom moet bij alle mondiale initiatieven op het gebied van klimaatverandering, biodiversiteit en bosbouw rekening gehouden worden met de stem en visie van inheemse volkeren.”

Volgens een 12 jaar durende studie in de Boliviaanse, Braziliaanse en Colombiaanse Amazone vonden ontbossingspercentages in dergelijke gebieden minder plaats, in vergelijking met andere soortgelijke bossen. Hoewel de inheemse gebieden 28 procent van de Amazonebekken beslaan, genereerden ze slechts 2,6 procent van de CO2-uitstoot in deze regio.

Bescherming inheemse volkeren

De eis voor betere rechten van de inheemse volkeren zijn de afgelopen jaren steeds zichtbaarder geworden, aldus de rapportage. Door de steeds groter wordende vraag naar rundvlees, soja, hout, olie en mineralen, stijgt ook aanzienlijk de bedreiging voor de inheemse volkeren en hun boshuizen door toenemende vervolging, racisme en moorden. Het ondersteunen van deze volkeren om de bossen te beschermen, is nu bijzonder cruciaal. Daarbij waarschuwen de wetenschappers dat de Amazone een kantelpunt nadert met het mogelijke gevolg dat het regenwoud overschakelt naar savanne, waardoor miljarden tonnen aan koolstofuitstoot in de atmosfeer dreigt vrij te komen.

Amazoneregenwoud mogelijk savanne over 30 jaar

De regionale vertegenwoordiger van de FAO, Julio Berdegué:

“Inheemse en tribale gebieden bevatten ongeveer één derde van alle koolstof dat is opgeslagen in de bossen van Latijns-Amerika.”

De inheemse volkeren hebben een schat aan kennis over cultuur en natuurlijke hulpbronnen, tegelijkertijd is het de armste bevolking als het gaat om inkomsten en toegang tot dienstverlening. Het ondersteunen van deze volkeren zou ook helpen om nieuwe pandemieën te voorkomen omdat deze voornamelijk het gevolg zijn van vernietiging van de natuur. Volgens José Gregorio Diaz Mirabel, een inheemse leider uit het Amazonebekken, is het VN-rapport het bewijsmateriaal om klimaatfondsen rechtstreeks door de inheemse volkeren te laten onderhouden en niet door de regeringen die vaak kwetsbaar en corrupt zijn:

“Zelfs onder belegering van Covid-19 en andere angstaanjagende invasies van buitenstaanders, blijven wij diegene die de vernietiging van onze bossen en hun biodiverse schatten kunnen stoppen.”

Schadepost ontbossing

De inheemse volkeren bezetten ongeveer 400 miljoen hectare grond in het Amazonebekkengebied, maar voor één derde deel is er geen wettelijke erkenning van eigendomsrecht. De impact voor het garanderen van deze zekerheid is erg groot. De kosten zijn erg laag om dit juridisch in kaart te brengen, concludeert het VN-rapport. Daartegen zijn de kosten vele malen hoger om de koolstofmissies te voorkomen bij verbranding van fossiele brandstoffen door koolstofopvang- en opslagtechnologie in de elektriciteitscentrales. De toekenning van landrechten aan inheemse volkeren is de afgelopen 20 jaar toegenomen, maar is de afgelopen jaren erg vertraagd, aldus Cunningham:

“Inheemse volkeren hebben een ander concept voor bossen. Ze worden niet gezien als een plek waar je middelen uitneemt voor geld. Bossen worden gezien als een ruimte voor wonen en dat ons wordt gegeven om te beschermen voor volgende generaties.”

Het betalen aan inheemse en tribale gemeenschappen voor milieudiensten heeft geleid tot minder ontbossing in landen als Ecuador, Mexico en Peru. De behoefte voor bosbescherming blijft dringend, signaleert het rapport. Het jaarlijkse ontbossingspercentage alleen al in de inheemse gebieden van Brazilië is van 10.000 hectare in 2017 gestegen naar 43.000 hectare in 2019, vergelijkbaar met honderdduizenden voetbalvelden vol met bomen dat wordt omgekapt.

Bron:

©AnimalsToday.nl Jessica Slotman