Het klinkt als feelgood-nieuws: twee Duitse mannen die rammen redden van de slacht. Mannelijke schapen die uitsluitend interesse tonen in andere rammen en daarom door boeren afgedankt zouden worden. De mannen bieden de dieren een veilig thuis, scheren hun wol en verkopen die als ‘gay wool’. Het lijkt een sympathieke combinatie: dieren redden én aandacht vragen voor diversiteit. Maar achter de vrolijke foto’s van de ‘gay rammen’, regenboogkleuren en marketing, schuilt veel meer dan de meeste media laten zien.
Volgens de initiatiefnemers toont hun kudde aan dat seksuele diversiteit ook in de dierenwereld voorkomt. De rammen die zij opvangen, zouden zijn afgestoten door de schapenhouderij omdat ze niet voldeden aan de reproductieve verwachtingen: geen interesse in ooien, wel in elkaar. De mannen besloten daarom zelf maar ‘de queer schapenopvang van Duitsland’ te beginnen. Hun wol verkopen ze als een statement tegen discriminatie én, zo zeggen ze, als een manier om te laten zien dat ook liefde tussen dieren van hetzelfde geslacht heel gewoon is.
.
Dit bericht op Instagram bekijken
.
Het verhaal werkt. Media duiken erop, influencers dragen de wol en consumenten kopen het product met het gevoel iets goeds te doen, voor zowel dieren als de LGBTQ-gemeenschap.
Wat weggelaten wordt
Wie iets verder kijkt dan de regenboogtrui ziet al snel dat de meeste problemen van de schapenhouderij niet verdwijnen door een klein groepje rammen te redden. Deze industrie werkt volgens een economische logica: dieren die geen ‘nut’ hebben worden geslacht. Dat zijn bijvoorbeeld ooien die niet meer vruchtbaar zijn en schapen die geen kwaliteitswol meer produceren. Dat geldt niet alleen voor ‘gay rammen’, maar voor vrijwel alle schapen wereldwijd. Het goedbedoelde romantisch plaatje van Rainbow Wool zal dat niet verhullen, maar leidt wel af van de realiteit.
.
Seksuele controle
Er is nog iets dat zelden wordt benoemd, juist omdat het ongemakkelijk is: de volledige seksuele controle die de veehouderij uitoefent op dieren. Zoals gender- en feministisch onderzoeker Gabriel Rosenberg het omschrijft, is de landbouw gebouwd op een vorm van:
“…brutale, gewelddadige hetero normativiteit.”
Niet omdat boeren bewust vijandig zijn tegenover dieren die niet heteroseksueel zijn, maar omdat het systeem eenvoudig geen ruimte laat voor dieren die niet functioneren binnen het reproductiemodel. In de veehouderij geldt één keiharde regel: fokken of sterven. Dieren worden niet gezien als individuen met eigen voorkeuren, maar als reproductieve machines.
.
Duizenden piepjonge bokjes zijn overbodig en worden geslacht
‘Sexploitatie’ en productiecijfers
Die reproductiedwang in de vee-industrie gaat verder dan veel mensen beseffen. In de intensieve veehouderij, dus ook bij schapen, maar nog veel duidelijker bij varkens, koeien en kalkoenen, wordt vrijwel élke vorm van voortplanting door mensen gecontroleerd. Natuurlijke voortplanting past niet in het productiesysteem; het moet snel, efficiënt en voorspelbaar. Daarom worden miljoenen dieren kunstmatig geïnsemineerd.
Bij varkens bijvoorbeeld moeten medewerkers de rol van een beer nadoen door op de rug van een zeug te gaan zitten, haar flanken te slaan en haar tepels te stimuleren om haar ‘klaar te maken’ voor inseminatie. Het sperma van de echte beer wordt elders ‘geoogst’, vaak via een kunstmatige vagina, een proces waarbij menselijke tussenkomst nodig is om een erectie op te wekken.
.
Leonie Vestering: Aangifte tegen dolfijnenrukker van dolfinarium
.
De interventies in de seksuele levens van dieren zijn zó vergaand en zó genormaliseerd dat wetten tegen bestialiteit in veel landen expliciete uitzonderingen moesten opnemen voor boeren. Dat zegt alles. Seksualiteit in de vee-industrie draait niet om dieren; alles draait om productiecijfers.
De mythe van ‘vriendelijke wol’
Het idee dat wol een soort vriendelijke, diervriendelijke grondstof is, verdient eveneens nuance. In de reguliere wol- en vleesindustrie worden schapen systematisch geschoren op tempo, vaak onder stressvolle omstandigheden. Onvoldoende wolproductie? Dan volgt alsnog de slacht. Oud? Slacht. Kreupel? Slacht. Oude schapen zie je zelden. De meeste schapen sterven niet aan ouderdom, maar aan economische overbodigheid. Het Duitse initiatief verandert absoluut niets aan deze werkelijkheid. Het redt misschien een handvol dieren, maar het gebruikt hun wol nog steeds als grondstof.
.
Jaarlijks sterven 10 miljoen lammetjes in Australische wolindustrie
.
Anders dan vlees is wol geen directe doodsoorzaak, maar het blijft het toe-eigenen van een dierlijk product binnen hetzelfde economische denken: de mens neemt wat het dier niet vrijwillig kan geven en verkoopt het. Het initiatief Rainbow Wool doet daarmee onbewust mee aan de industrie waar het zich juist tegen afzet.
Gay rammen mascotte of individu?
En dan is er nog iets: het bestempelen van dieren als ‘gay’ is sympathiek bedoeld, maar het maakt de dieren tegelijk tot een soort mascotte. Hun belang verschuift van zichzelf naar dat van de mens: ze worden een symbool voor een mensenrechtendebat. Dat kan helpen bij bewustwording, maar het kan ook hun eigen positie weer ondergeschikt maken. Het gevaar is dat het verhaal het bredere dierenleed verdoezelt.
.
Waar het gesprek écht over zou moeten gaan
Het initiatief van de Duitse mannen is oprecht goed bedoeld, dat is duidelijk. Maar willen we eerlijk zijn tegenover de dieren, dan is het essentieel om verder te kijken dan één vrolijk verhaal. Juist dit soort projecten zouden we moeten zien als een uitnodiging om het volledige systeem onder de loep te nemen, in plaats van als eindpunt van het gesprek. Want het redden van enkele rammen is prachtig, maar zolang wol en vleesproducten de norm blijven, verandert er voor de meeste dieren niets.
De ‘gay rammen’ van Rainbow Wool hebben geluk. Tenminste, dan gaan we ervan uit dat zij niet naar de slacht gaan zodra hun wol niet meer van hoge kwaliteit is en dat ze met pensioen mogen. Maar laten we vooral niet vergeten te kijken naar de miljoenen andere rammen en ooien die dat geluk nooit zullen kennen.
Bronnen:
- New Republic
- Rainbow Wool
- @rainbowwoolofficial/Instagram
- Rainbow Wool/YouTube [1, 2]
- Lees ook op AnimalsToday:
.
De koe in het Veluwemeer en wat dit zegt over de zuivelindustrie
©AnimalsToday.nl Mariska van Geelen
