De haai als huisdier; wel of niet ethisch?

Het wordt steeds populairder om een haai als huisdier te nemen. Maar is dat als dierenliefhebber wel verantwoord? Huiskameraquaria zorgen vaak voor groeiproblemen en een verkorte levensduur bij deze dieren en kunnen onmogelijk hun natuurlijke leefomgeving nabootsen.

Je kunt een haai al voor een habbekrats kopen: ongeveer 90 dollar (75 euro) per dier. Het kan ook duur. Een met uitsterven bedreigde zebrahaai doet online al snel zo’n 6000 dollar (5100 euro). Deze prachtige haaiensoort leeft in het wild op een diepte van ruim 60 meter, dicht bij koraalriffen, en kunnen tot bijna 2,5 meter lang worden. Een aquarium in de woonkamer kan deze natuurlijke leefomgeving onmogelijk evenaren. Ook de honderden kilometers die haaien in het wild afleggen, zijn simpelweg niet mogelijk in een aquarium.

Een haai als huisdier is ongeschikt

Kleinere haaisoorten die tegenwoordig populair zijn als huisdier, zijn de bamboehaai, epaulethaai en kathaai. Online wordt het houden van deze dieren genormaliseerd, maar ethisch is dit volgens experts problematisch. Lise Watson, adjunct-directeur van dierenbeheer en dierenverblijven bij Shedd Aquarium in Chicago, legt uit:

“Over het algemeen zijn de meeste huiskameraquaria ontoereikend, zelfs voor de kleinste haaiensoorten. Haaien die in te kleine aquaria worden gehouden, lijden vaak aan gezondheidsproblemen op de lange termijn, waaronder groeivertraging en misvormingen naarmate ze ouder worden.”

Ook Jay Hemdal, gepensioneerd aquarist, bevestigt dit. Hij werkte tientallen jaren met haaien in publiekelijke aquaria en vindt zelf dat slechts één haaiensoort – de koraalkathaai – geschikt kan zijn voor een huiskameraquarium. Maar dat is alleen als de eigenaar echt over uitgebreide kennis beschikt.

Toename van import

De Europese importgegevens van haaien voor aquaria doeleinden tussen 2014 en 2021 laten zien dat de dieren steeds populairder worden. Het feit dat een groot deel van deze handel ook bedreigde en kwetsbare soorten betreft, is ernstig. Tyler McCleave, ex-aquariumbeheerder on een dierentuin, benadrukt dat het hem zorgen baart hoe toegankelijk het bestellen van haaien is. Iedereen kan ze online bestellen en thuis laten bezorgen. Dit laatste is ook nog eens erg risicovol. Twee van zijn bestelde haaien kwamen dood aan. Inmiddels doet McCleave ander werk.

Mensen onderschatten vaak wat het houden van haaien als huisdier inhoudt. Ze zijn zich niet bewust van het feit dat ze wel 40 jaar oud kunnen worden. Iets wat ook vaak het geval is wanneer mensen schildpadden of papegaaien als huisdier kiezen. Bovendien, net zoals bij het kopen van biggetjes, denken eigenaren dat haaien klein blijven en willen ze van het dier af wanneer het groeit. Hemdal:

“Mensen kopen deze kleine babyhaaitjes en om de een of andere reden denken ze dat ze niet zullen groeien. Of ze denken dat ze een groter aquarium zullen kopen, maar dat gebeurt nooit.”

In Nederland gelden op dit moment enkel regels voor het houden van zoogdieren, de zogenaamde positieflijst of huis- en hobbydierenlijst. Voor andere diersoorten, zoals vissen, bestaat nog geen soortgelijke lijst. Toch kan andere wetgeving het houden van deze dieren beperken. Je mag bijvoorbeeld geen beschermde dieren houden zonder de juiste vergunningen.

Soms legaal in Nederland

Het houden van sommige niet-beschermde haaien kan dus legaal kan zijn, maar dat betekent niet dat het ethisch is. In werkelijkheid kunnen dieren in huiskameraquaria nooit de ruimte, het gedrag of de leefomstandigheden ervaren die ze in het wild hebben. Het gaat hier dan enkel om menselijk plezier en niet het welzijn van het dier.

Bronnen: