Pesticiden als neonicotinoïden blijken niet alleen schadelijk voor bijen en andere bestuivers, ze stapelen zich ook op in vogels, waardoor de gifstoffen zich gaan gedragen als sluipmoordenaar. Dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek in de Verenigde Staten, waar in 50 jaar tijd al 30 procent van alle vogels verdween.

pesticiden
Pesticiden zijn niet alleen slecht voor bestuivers | Foto: publiek domein

Eerder las je al op AnimalsToday dat het gebruik van neonicotinoïden (verkort ‘neonics’) schadelijk is voor bijen. Hierdoor is het gebruik van deze pesticiden in veel gevallen verboden in de EU. Bijen zijn onmisbaar, want als bestuivers spelen zij een vitale rol bij het in stand houden van de biodiversiteit en onze voedselvoorziening. Nieuw onderzoek heeft echter aangetoond dat het gebruik van neonicotinoïden niet alleen negatief effect heeft op bijen en insecten, maar ook een significante afname heeft veroorzaakt bij de vogelpopulatie in de Verenigde Staten.

In tegenstelling tot het besluit van de EU in 2018 om het gebruik van nagenoeg alle neonics te verbieden, heeft de Trump regering veel bestaande restricties betreft het gebruik van neonicotinoïden teruggedraaid, en zelfs het gebruik van een nieuw middel goedgekeurd, afgelopen zomer.

pesticiden
Vogels die een graantje meepikken krijgen steeds meer pesticiden binnen | Foto (illustratief): publiek domein

Hoe werken neonicotinoïden?

Deze chemicaliën gebruikt als pesticiden, bestrijden insecten door het zenuwstelsel van de dieren aan te tasten, waardoor ze uiteindelijk sterven. De neonics leggen een soort beschermende laag over de zaden van de planten, die zich via de sapstromen door de gehele plant verspreidt wanneer het zaadje uitgroeit. Hierdoor hoeft de stof maar een keer aangebracht te worden om de planten voor de rest van hun leven te beschermen tegen insecten. Dit is dan ook de reden waarom het gebruik van neonicotinoïden zo razend populair is in de VS.

De vogels zijn hier slachtoffer van omdat de chemicaliën zich in de nectar, pollen en steel manifesteren. Wanneer de vogels van de zaden eten die behandeld zijn met neonics of insecten eten die deze planten hebben bestuift, creëert het eigenlijk een soort van sluipziekte in de vogels. Het effect van de chemicaliën houdt namelijk jaren aan nadat de vogels het in hun systeem hebben gekregen. Zo zorgen de stoffen er langzaam voor dat de vogel stopt zich te ontwikkelen en creëren ze een afname in het vermogen van de vogels om zich te reproduceren. Eigenlijk zijn de ‘sluipmoordenaar’ effecten van deze pesticiden gelijk aan het roken van sigaretten voor de mens. Het is dan ook niet toevallig dat de chemische familie van de neonicotinoïden een groep werkzame stoffen is die verwant zijn aan nicotine.

pesticiden
Wij hebben een keuze, vogels niet | Foto: publiek domein

Terwijl de mens een vrije, individuele keuze heeft om een sigaret te roken, kunnen de vogels niet vermijden om deze schadelijke stoffen binnen te krijgen. In de afgelopen 50 jaar hebben zowel de VS als Canada bijna 30 procent van hun vogelpopulatie verloren. Dit is te wijten aan het gebruik van pesticiden en het uitbreiden van akkerland. Deze afname zal alleen maar toenemen in de komende jaren met de toename van klimaatverandering, wat beslag zal leggen op de nog beschikbare leefruimten van de vogels.

Pesticiden bedreigen ecosysteem

Niet alleen het verlies van bijen door het gebruik van neonics is een alarmerende situatie, ook het verlies van vogels geeft reden tot zorg. Zo zei Khanna, co-auteur van het onderzoek:

“Gegeven dat het ecosysteem compleet geïntegreerd is met elk onderdeel, is het verlies van één onderdeel te allen tijde een bedreiging voor het gehele systeem.”

Bronnen:

Alarmerend aantal dode dieren door desinfectiemiddelen tegen corona

.
©AnimalsToday.nl Robin Veenman