Vijftig Afrikaanse grijze roodstaartpapegaaien zijn teruggekeerd naar de bossen in de Democratische Republiek Congo, nadat ze waren gered uit de illegale handel. De vijftig papegaaien verbleven ruim een jaar in een Congolees opvangcentrum om te revalideren.
Hoewel het mooi is dat deze papegaaien weer hun vrijheid terug hebben, is zichtbaar dat de illegale handel in papegaaien op grote schaal plaatsvindt. Ondanks strengere overheidsmaatregelen tegen de illegale handel van deze papegaaiensoort, vrezen rehabilitatiecentra dan ook dat ze voorlopig nog hun handen vol hebben aan papegaaien die het slachtoffer zijn geworden van smokkel.
Vijftig papegaaien krijgen tweede kans
Na in handen te zijn gevallen van de Congolese illegale handel, is voor vijftig grijze roodstaartpapegaaien een nieuw hoofdstuk in hun leven aangebroken. Ze mogen weer hun vleugels spreiden in de Congolese regenwouden. De dieren werden een jaar geleden uit de handen van smokkelaars gered. Omdat de dieren in een verwondde status werden aangetroffen, moesten zij een jaar lang revalideren in een lokaal opvangcentrum. Velen van hen hadden letsel aan hun vleugels. Nadat ze weer volledig hersteld zijn, zijn ze eerder deze maand vrijgelaten.
Illegale vangst gaat door ondanks verbod
De vrijlating valt samen met de uitvoering van een nieuw decreet dat sinds juli 2025 het vangen, houden en verhandelen van Afrikaanse grijze papegaaien (Psittacus erithacus) in de Democratische Republiek Congo verbiedt. Toch blijkt het verbod nog niet zijn vruchten af te werpen. Slechts een maand na publicatie van het decreet werden in verschillende dorpen in de provincie Maniema opnieuw gevangen papegaaien aangetroffen.
The Democratic Republic of Congo has banned the capture and trade of African gray parrots nationally, protecting one of the world’s most trafficked birds, according to a national decree signed Aug. 13.
— Mongabay (@mongabay.com) 27 augustus 2025 om 13:17
“De stroperij gaat gewoon door”, zegt Corneille Kalume van de NGO Action Communautaire pour la Gestion de l’Environnement in Kindu.
“Een ministerieel verbod is belangrijk, maar zonder handhaving verandert er weinig.”
De papegaaienhandel is helaas erg gewelddadig én dodelijk. Volgens de Lukuru Foundation overleeft slechts een derde van de gevangen vogels de reis van de Congolese bossen naar buitenlandse kopers. De stichting werkt samen met het Congolese instituut voor natuurbescherming (ICCN) en beheert opvangcentra in Lodja (Sankuru), Dingi (Maniema) en het Kisangani Zoo Conservation Center, dat in april 2025 werd geopend. Alleen al in dat centrum arriveerden in de eerste maanden 112 in beslag genomen papegaaien, vaak met geknipte vleugels of gebroken botten.
Hotspot voor papegaaienhandel
De Democratische Republiek Congo geldt als een belangrijk land in de internationale handel in grijze roodstaartpapegaaien. Ondanks het feit dat zowel nationale als internationale regelgeving voorschrijft dat het verboden is om te verhandelen in dit type dieren, smokkelt men nog steeds vogels illegaal over de grenzen, vaak richting het Midden-Oosten of Azië, waar ze als huisdier populair zijn. Naar schatting zijn in de afgelopen 40 jaar twee tot drie miljoen van deze papegaaiensoort uit het wild gehaald en verhandeld. De gehele wilde populatie nam daardoor af met 79 procent. Als gevolg daarvan is het voortbestaan van de grijze roodstaartpapegaai momenteel met uitsterven bedreigd.
Over the past decade, thousands of African gray parrots have been exported from the Democratic Republic of Congo despite a ban on their international trade.
The DRC government has finally taken action to prohibit the capture and sale of this iconic species.
— Mongabay (@mongabay.com) 24 september 2025 om 14:19
Bescherming papegaaien op losse schroeven
Het is natuurlijk goed nieuws dat de vijftig papegaaien gered zijn uit de handen van smokkelaars. Nu ze weer in hun normale leefgebied zijn uitgezet, kunnen zij hun oude leven weer oppakken. Toch zijn de Congolese opvangcentra er niet op gerust dat de dieren een mooie toekomst tegemoet gaan. De kans bestaat namelijk dat ze opnieuw ten prooi zullen vallen aan de illegale handel. Bijou Koy, minister van Milieu van de provincie Tshopo vreest hier ook voor:
“Het risico is groot dat dezelfde vogels na hun vrijlating opnieuw door dezelfde mensen worden gevangen. Met de ondertekening van het decreet ter bescherming van papegaaien zullen bewustmakingscampagnes noodzakelijk zijn.”
Andere experts wijzen erop dat het ook nodig is om aanvullende acties te ondernemen. Gewezen wordt op het belang om de lokale bevolking te betrekken bij de bescherming van in het wild levende dieren. Bovendien moet er constante monitoring van de leefgebieden plaatsvinden om stroperij te voorkomen. De praktijk wijst in andere stroperijgevallen namelijk uit dat zo lang goede, constante monitoring in de leefgebieden uitblijft, criminelen op hardnekkige wijze blijven proberen om de dieren te pakken te krijgen.
Illegale handel in cijfers
De illegale handel in dieren is een van de grootste internationale vormen van criminaliteit. Wereldwijd worden jaarlijks miljoenen (lichaamsdelen van) dieren verhandeld, van neushoorns die worden gedood om hun hoorn tot olifanten voor hun ivoor, en talloze exotische vogels, reptielen, vissen en zoogdieren zoals suikereekhoorns. Na de handel in wapens, namaakproducten en mensen is de illegale dierenhandel de vierde grootste criminele markt ter wereld, met een geschatte waarde van meer dan 20 miljard dollar per jaar.
Deze handel is desastreus voor dieren: het transport is vaak extreem stressvol en leidt regelmatig tot verwondingen of sterfte. Ook op de bestemming kunnen de dieren meestal niet aan hun natuurlijke behoeften voldoen, waardoor ze een ongelukkig leven leiden. Daarnaast heeft de handel grote gevolgen voor de biodiversiteit, doordat wilde populaties worden uitgeput. Ook kan de illegale handel een risico opleveren voor de volksgezondheid. Wanneer wilde dieren dicht in contact komen met mensen of andere diersoorten, neemt de kans op de overdracht van zoönosen (ziekten die van dier op mens kunnen overspringen) namelijk aanzienlijk toe.
Bronnen:
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
