Het geplande nachtelijke afschot van 200.000 konijnen in de provincie Zuid-Holland mag niet doorgaan. Dat heeft de rechtbank Den Haag op 16 september geoordeeld. Het faunabeheerplan van de provincie bevatte onvoldoende garanties om eerst diervriendelijke alternatieven te onderzoeken, vóórdat er tot het doden van dieren werd overgegaan. Stichtingen Animal Rights en Fauna4Life, die de zaak aanspanden, reageren verheugd.
De provincie Zuid-Holland had in haar faunabeheerplan voor de periode 2023-2029 opgenomen om maar liefst 200.000 konijnen te laten afschieten. De konijnen zouden worden gedood in het kader van ‘faunabeheer’, omdat hun graafactiviteiten schade kunnen veroorzaken aan dijken, sportvelden en begraafplaatsen. Bovendien verleende de provincie nog een extra ontheffing, op grond waarvan konijnen ook ’s nachts mochten worden geschoten, waarbij kunstlicht en andere hulpmiddelen mochten worden gebruikt.
Afschot 200.000 konijnen
Stichtingen Animal Rights en Fauna4Life dienden bezwaar in tegen de goedkeuring van het faunabeheerplan – maar de provincie Zuid-Holland wees de bezwaren af. Daarom stapten de organisaties naar de rechter. Volgens hen moet de provincie eerst onderzoeken of de schade door konijnen op andere, diervriendelijke manieren te beperken is. Bovendien keeden de organisaties zich tegen het nachtelijke afschot.
De meervoudige kamer van de rechtbank Den Haag stelde de twee stichtingen in het gelijk. Hoewel de rechters erkenden dat afschot van konijnen niet in alle gevallen te vermijden is, vonden zij dat het faunabeheerplan geen duidelijke kaders bevat om eerst alternatieve maatregelen in te zetten. Daardoor dreigt afschot te snel de standaardoplossing te worden. De provincie Zuid-Holland moet nu binnen twaalf weken nieuwe besluiten op de bezwaren van de organisaties nemen. Bovendien bepaalde de rechtbank dat tussen zonsondergang en zonsopgang geen konijnen mogen worden gedood.
Organisaties tevreden met uitspraak
Animal Rights is vanzelfsprekend blij met de overwinning. Op haar website schrijft ze:
“Het gaat slecht met het konijn in Nederland. Zo heeft de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op 14 oktober 2020 besloten om het konijn op te nemen op de Nederlandse Rode Lijst Zoogdieren.”
Fauna4Life laat weten:
“Het gaat in principe op een beschermde diersoort. Dat betekent dat het doden van konijnen een uitzondering behoort te zijn en dat deze uitzondering naar plaats en tijd moet worden beperkt. Daar is in dit geval geen sprake van.”
Wat doet een faunabeheereenheid?
Elke provincie in Nederland heeft een faunabeheereenheid (FBE). Dat is een samenwerkingsverband van onder andere jagers, terreinbeheerders en landbouworganisaties, dat plannen opstelt om populaties van bepaalde diersoorten te beheren. De provincie moet die plannen beoordelen en besluiten of zij ontheffingen voor afschot of andere maatregelen verleent. In de praktijk betekent dit dat provincies een grote rol hebben in het beschermen van in het wild levende dieren én het voorkomen van eventuele schade.
Dodelijke methoden worden vaak ingezet
In de praktijk blijkt echter dat FBE’s en provincies al snel de stap naar lethale maatregelen maken, zonder dat voldoende wordt uitgelegd waarom niet-dodelijke methoden, zoals verjaging, afscherming of tijdelijke afsluiting van gebieden, niet zouden werken. Dierenwelzijnsorganisaties en natuurorganisaties kaarten dit al jarenlang aan. Toch vindt jaarlijks de afschot van tienduizenden dieren plaats, van ganzen tot reeën en konijnen. Zo zijn er in 2023 meer dan 330.000 ganzen gedood omdat zij schade zouden veroorzaken aan landbouwgewassen of vliegveiligheid in gevaar brengen. Ook worden reeën afgeschoten om wildaanrijdingen te beperken.
Naast dat dit afschotbeleid natuurlijk slecht is voor de dieren zelf, wordt regelmatig aangetoond dat het afschieten op de langere termijn ook niet effectief is. Zie bijvoorbeeld de visies van de Dierenbescherming over dit onderwerp of de Vogelbescherming Nederland.
Een bredere kwestie
De uitspraak van de rechtbank in Den Haag bevestigt dat de zorgen van dier- en natuurorganisaties terecht zijn: het faunabeheer in Nederland is (te) vaak gericht op doden in plaats van samenleven. Juist nu de biodiversiteit zwaar onder druk staat en soorten als het konijn zelfs op de Rode Lijst staan, moeten provincies en faunabeheereenheden goed nadenken hoe zij te werk gaan. Eerst moeten de minder ingrijpende maatregelen serieus worden onderzocht en toegepast. Pas als blijkt dat dat niet helpt, mag afschot een optie zijn.
Zaak nog niet definitief
Voorlopig betekent dit dat de konijnen in Zuid-Holland veilig zijn. Animal Rights en Fauna4Life vieren hun overwinning, maar de zaak is nog niet definitief: de provincie kan nog in hoger beroep gaan.
Bronnen:
- Fauna4life (1, 2)
- Rechtspraak
- Animal Rights
- Dierenbescherming (1, 2)
©AnimalsToday.nl Femke Oosterbaan Martinius
