Interview: Houtgigant bedreigt laatste Europese wildernis 

“Daar gaan wij niet over.”

Houtgigant bedreigt laatste Europese wildernis 

Interview met Paul White van het Transylvanian Wildlife Project

De ochtendmist trekt door een 180 jaar oud beukenbos op een oude vulkaanhelling. Een beer graast door de struiken op zoek naar rijpe bessen. Eekhoorns jagen elkaar na over de takken. Het gekwetter van vogels weergalmd door het woud. Een roedel wolven passeert een beekje en stopt voor een slok water, waarna ze hun weg vervolgen, het spoor van een hert najagend.

“Twee jaar geleden vonden we dat bos ineens kaal gekapt”, zegt Paul White in een interview met PiepVandaag.nl. White is oprichter van het Transylvanian Wildlife Project (TWP), een onderzoeks- en beschermingsproject in de zuidoostpunt van de hoefijzervormige Roemeense Karpaten.

De natuur van Roemenië is nog ongekend wild voor Europa. De Karpaten vormen een van de laatst overgebleven wouden waar wolven, beren en lynxen voorkomen. De bergketen is een belangrijke waterscheiding in zuidoost Europa en voedt alle grote rivieren van centraal Europa. Het bergmassief vormt een brug tussen de noordelijke en zuidelijke ecozones van Europa en bevat meer dan een derde van alle plantensoorten in Europa. Zo’n zestig procent van Europa’s maagdelijk woud is hier te vinden.

Privatiseringsgolf

Dit gebied dreigt nu ten onder te gaan aan de zware industrie. Onlangs heeft de Oostenrijkse houtgigant Schweighofer Holzindustrie aangekondigd een houtfabriek te vestigen in het plaatsje Reci. Het is de vierde fabriek die de magnaat in Roemenië opent en moet vanaf 2014 zo’n 800.000 kubieke meter hout gaan verwerken. Het TWP werd daarmee genoodzaakt om zijn campagne voor het behoud van de Roemeense natuur op te voeren.

De houtgigant stapt in een lacune die is ontstaan na de val van het communisme in 1999. Roemenië onderging een grote privatiseringsgolf en landerijen werden weer teruggegeven aan de oorspronkelijke landeigenaren.

“De nazaten kwamen weer terug na de val van het communisme en konden het land van hun familie opclaimen als ze hun aanspraak erop konden bewijzen”, legt White de oorzaken van de huidige bedreiging uit. “Die mensen zijn vaak arm en hun land is een snelle manier om aan geld te komen. Ze vallen voor de hoogste bieder.”

Aansprakelijkheid

Al langere tijd ziet White de bossen in Roemenië neervallen om die reden. “Schweighofer is bewust van de situatie en cashed nu in.” Het enige wat de houtmagnaat doet is het bouwen van een infrastructuur om hout goedkoop en snel van productiebos naar verwerking te krijgen. Daarmee vermijdt Schweighofer dat zij aansprakelijk of verantwoordelijk is voor een goed kap- en herbebossingsbeleid. Het hout komt van privaat bosbezit en het is aan de eigenaar hoe hij daar invulling aangeeft.

“Het kappen is al aan de gang”, vertelt White. “Dagelijks zien we de trucks in en uit rijden. Omdat ze nu nog ver weg moeten, zijn de kosten relatief hoog terwijl de vraag laag is omdat er elders goedkoper hout kan worden geproduceerd. Met een houtverwerkingfabriek naast de deur zal het kappen enorm versnellen.”

Milieueffectrapportage

Een grote tegenslag voor de natuurbeschermers kwam in de eerste weken van juni, toen journalisten gingen graven in de vergunningsaanvragen van Schweighofer om de fabriek in Reci te mogen bouwen. De fabriek komt in plaats van 70 hectare natuurgebied, bekend om haar berken. Roemenië kampt met corruptie op alle lagen en ook in deze casus lijken dingen niet te gaan zoals ze horen te gaan in een lidstaat van de Europese Unie.

“Lokale politici worden gepaaid met grote contracten waar de lokale bevolking niet van profiteert”, stelt White meewarig over de Roemeense gang van zaken. “Journalisten stelden eerst vragen over de herbebossing maar kregen als enig antwoord ‘Daar gaan wij niet over’. Daarna vroegen ze over er een milieueffectrapportage is opgemaakt.” Dat bleek niet het geval terwijl de gemeente Covasna al wel de vergunningen voor de bouw heeft uitgeschreven. “Nu vragen mensen zich af hoe dat kan, want dat is helemaal niet toegestaan onder Europese wetgeving.”

Enkele maatschappelijke organisaties waaronder TWP bundelen nu hun krachten en hebben een advocaat ingeschakeld die gespecialiseerd is in milieuwetgeving. Ondertussen heeft White te maken met enerzijds een gigant die slim genoeg is om de lokale bevolking tevreden te houden door te investeren in ziekenhuizen, scholen en infrastructuur, en anderzijds een lokale bevolking die precies om die dingen verlegen zit en op een schat van natuurlijke hulpbronnen leeft.

“De landeigenaren komen niet van hier en hebben geen enkele verbintenis met het land. Die zien alleen het commerciële belang ervan. De lokale bevolking heeft een langere relatie met de omgeving en weten hoe ze het duurzaam kunnen exploiteren. Maar ze kunnen weinig tegen de gaande ontwikkelingen doen. Ze zijn gewend dat beslissingen voor hen worden genomen.”

Goudmijn

De ontginning van de Karpaten is in volle gang. Gyula Haraszti schreef in de Hongaarstalige krant Magyar Nemzet dat niet alleen natuur verloren zal gaan, maar dat ook duizenden kleine ondernemingen uit hun bestaan worden gedrukt door de nabijheid van een megafabriek.

Niet alleen hout is een gewild handelswaar. Het gebied is letterlijk een goudmijn, waar ook steenkool, ijzer, lood, koper en andere ertsen en gas te delven zijn. Buitenlandse ondernemingen staan klaar om de bergtoppen af te graven naar deze rijkdommen. De Roemeense overheid heeft belangen in die ondernemingen. Volgens Haraszti staat een van de mooiste gebieden van Transsylvanië op de lijst om veranderd te worden in een 350 hectare groot bassin voor chemische bagger, een afvalproduct van goudwinning. Deze plannen liggen op tafel met de milieuramp in 2010 in Ajka, Hongarije nog vers in het geheugen. Daarbij brak een dam in zo’n reservoir en stroomde een miljoen kubieke meter giftig slik richting de Donau. Negen mensen kwamen om en 122 raakten gewond.

“Terwijl de wereld vooral kijkt naar Zuid-Amerika, Afrika en Indonesië, wordt Europa’s laatste Eden geconfronteerd met dreigende vernietiging”, zegt Paul Lister van The European Nature Trust in deze clip op de site van TWP. “De ontbossing hier gaat sneller dan in het regenwoud van de Amazone.”

Wild Kingdom by www.theeuropeannaturetrust.com

Op de deze site zijn verschillende petities en manieren te vinden om te ageren tegen het Schweighofer Holzindustrie project in Reci en tegen de ontbossing in de Karpaten.

Bron ©PiepVandaag.nl Barry Wijnandts