Wie onze artikelen regelmatig leest denkt bij de titel al snel aan de illegale handel in exotische vogels. Maar er speelt iets anders en dat is even zorgelijk. De snelle afname van kleurrijke vogels in de tropische regenwouden heeft een nieuwe, verontrustende oorzaak: ze bezwijken onder extreme hitte. Ook in ongerepte regenwouden, waar de mens nog geen voet heeft gezet, verdwijnen vogels. Waar onderzoekers lange tijd voor een raadsel stonden, is nu ontdekt dat extreme hitte de belangrijkste reden is voor de massale verdwijning.
Van de weelderige regenwouden in Midden- en Zuid-Amerika tot de uitgestrekte savannes van Noord-Australië: de equatoriale gebieden zijn de thuisbasis van duizenden unieke vogelsoorten. Ara’s, toekans en kolibries, die floreren in warme en vochtige omgevingen, nemen nu in aantallen af.
Schrikbarend minder vogels in regenwouden
Sinds 1980 zijn de vogelpopulaties in de tropen met ongeveer een derde gekrompen, in vergelijking met een wereld zonder door mensen veroorzaakte klimaatverandering. Voor sommige soorten is de populatie in diezelfde periode zelfs gehalveerd. Onderzoeker Maximilian Kotz van het Potsdam Instituut voor Klimaatimpactonderzoek:
“Het is een stuitende afname. Vogels zijn bijzonder gevoelig voor uitdroging en hittestress. Extreme hitte leidt tot oversterfte, verminderde vruchtbaarheid, veranderd broedgedrag en minder overlevingskansen voor nakomelingen.”
.
De resultaten van het onderzoek, onlangs gepubliceerd in Nature Ecology and Evolution, tonen aan dat extreme hittegolven een ‘belangrijke oorzaak zijn van soortenverlies’. Dit kan verklaren waarom vogelpopulaties zelfs in de meest ongerepte en afgelegen gebieden van de aarde dalen, aldus professor James Watson van de Universiteit van Queensland, die meewerkte aan het onderzoek.
De link met klimaatverandering
Tot voor kort was het lastig om de impact van klimaatverandering op de biodiversiteit te onderscheiden van andere menselijke activiteiten, zoals ontbossing. Dit onderzoek, waaraan ook het Barcelona Supercomputing Center meewerkte, is het Kotz en zijn collega’s gelukt dit onderscheid te maken. Ze analyseerden meer dan 90.000 wetenschappelijke observaties van meer dan 3.000 vogelpopulaties en vergeleken deze met dagelijkse weergegevens die teruggaan tot 1940. Door deze gegevens te koppelen aan menselijke industriële activiteiten konden ze specifiek de gevolgen van klimaatverandering onderzoeken.
.
.
De bevindingen van het onderzoek laten weinig aan de verbeelding over. Klimaatverandering zorgt ervoor dat vogelpopulaties in vrijwel alle bestudeerde regio’s krimpen. Maar de grootste daling zien de onderzoekers in de tropen, waar stijgende temperaturen de overhand hebben. Tropische vogels worden vandaag de dag tien keer vaker blootgesteld aan extreme hitte dan hun voorouders veertig jaar geleden.
.
Zelfs ongerepte natuur is niet veilig
De toenemende extreme hitte in tropische gebieden heeft nu al een grotere impact op vogelpopulaties dan ontbossing en vernietiging van hun leefgebied. Dit wijst erop dat klimaatverandering op zichzelf al een enorme bedreiging vormt voor tropische vogels. Dit is een belangrijke bevinding, aangezien eerdere studies al aantoonden dat het aantal tropische vogels ook in ongerepte delen van het regenwoud significant is afgenomen, zonder dat daar directe menselijke verstoringen plaatsvonden. Het nieuwe onderzoek hint er voorzichtig op dat we deze kwetsbare ecosystemen indirect toch beïnvloeden.Kotz:
“Stijgende temperaturen drijven soorten echt uit de gebieden waar ze zich van nature aan hebben aangepast – en dat in een zeer korte tijd.”
.
Wat is eraan te doen?
co-auteur Tatsuya Amano van de Universiteit van Queensland:
“Met het oog op natuurbehoud vertelt dit werk ons dat we, naast het beschermen van gebieden en het stoppen van ontbossing, dringend moeten kijken naar strategieën voor soorten die kwetsbaarder zijn voor extreme hitte om hun aanpassingspotentieel te maximaliseren.”
Kotz voegt hieraan toe dat ‘ex-situ’ natuurbehoud een optie kan zijn: het verplaatsen van kwetsbare vogelpopulaties naar andere, koelere locaties. Maar, zo benadrukt hij:
“Uiteindelijk is onze uitstoot de kern van het probleem. We moeten die zo snel mogelijk verlagen.”
.
De waargenomen daling van inheemse vogelsoorten in (ongerepte) regenwouden is zorgwekkend en kan verstrekkende gevolgen hebben. Niet alleen voor de vogels zelf, maar ook voor de ecosystemen waar zij deel van uitmaken. Vogels zijn een cruciaal onderdeel van veel ecosystemen.Kotz concludeert:
“Het is dan ook heel verontrustend om te zien dat ze door klimaatverandering op zo’n aanzienlijke manier achteruitgaan. Het laat ook sterk zien dat zelfs in leefgebieden die niet direct door mensen worden verstoord, de menselijke invloed op temperatuur en klimaat toch grote gevolgen kan hebben.”
Bronnen (A-Z):
- CNN
- Scientias
- Lees ook op AnimalsToday:
.
©AnimalsToday.nl Marianne Miltenburg
