Met grote droefheid, maar dankbaar voor het jarenlange getrippel van haar pootjes op het Christmaseiland, delen wij u mede dat de enige Australische spitsmuis is uitgestorven. Dit kunt u teruglezen in de nieuwste editie van de Rode Lijst van de IUCN, ‘s werelds meest uitvoerige inventarisatie van door uitsterven bedreigde diersoorten. Haar sporen zijn al decennia niet meer in het wild gevonden en zover bekend is het laatste individu van haar soort halverwege de jaren 80 overleden. Hiermee treedt ze in de voetsporen van 38 andere Australische zoogdiersoorten die sinds 1788 zijn uitgestorven.
We herinneren de Australische spitsmuis als een klein, langneuzig, insectenetend zoogdiertje. Ze was groot fan van kevers en altijd te vinden in gaten in rotsen en boomwortels. Voor het brede publiek bleef ze onbekend. Dat is zonde, want ze leefde een tumultueus maar ook avontuurlijk leven.
Tienduizenden jaren geleden voer een kleine familie spitsmuizen op drijvende vegetatie vanaf eilanden in het huidige Indonesië. Per toeval belandde de familie op het onbewoonde Christmaseiland of Kersteiland, inmiddels een Australisch territorium in de Indische Oceaan. Die plek werd hun thuis. Jarenlang floreerde de spitsmuis op dit eiland, en was haar schelle gekrijs over het hele eiland te horen.
Maar ze heeft ook veel tegenslagen gekend in haar bestaan. In 1900 werden per ongeluk zwarte ratten geïntroduceerd via hooibalen. Zij waren besmet met trypanosomen, een cellulaire parasiet. De Australische spitsmuis was daar niet tegen bestand. Ze verdween en niemand zag of hoorde haar meer. We dachten daarom toen ook al dat ze voorgoed verdwenen was.
Spitsmuis in het regenwoud
Maar ze dook toch weer op. Nadat we meer dan 50 jaar niets meer van haar hadden gehoord, werd ze gevangen toen bulldozers een stuk regenwoud kapten voor mijnbouw. Daarna verdween ze wederom van de radar. Tot 1984. Bij het vrijmaken van een pad in het regenwoud troffen twee biologen een levende vrouwelijke spitsmuis aan in een hoopje nestvaren. Daar was ze dus weer, zij het eventjes.
En toen niet meer
Helaas is ze sinds 1984 niet meer gezien. Ondanks dat er al langer signalen waren dat het niet goed met haar ging, werden er geen maatregelen genomen of metingen uitgevoerd om haar in de gaten te houden. Mogelijk is de introductie van de Aziatische wolfslang op het eiland haar fataal geworden. Deze slang is namelijk hoogstwaarschijnlijk verantwoordelijk voor het uitsterven van de Christmaseilandvleermuis. Maar het kan ook zijn dat ziekte een rol heeft gespeeld of de introductie van de hazewindmier. Of verlies van habitat, druk verkeer en veranderingen in het regenwoud door het uitsterven van twee rattensoorten. Het heeft de Kersteiland spitsmuis allemaal geen goed gedaan.
The IUCN has declared the Christmas Island shrew extinct.
We urgently need the political will to fix Australia’s reputation as a global leader in mammal extinctions, starting with nature laws that address the threats of habitat destruction and climate change.
theconversation.com/and-then-the…
— David Ritter (@david-ritter.bsky.social) 13 oktober 2025 om 01:33
En nu is het gebeurd. Gerichte zoekacties en herstelprogramma’s hebben helaas niks opgeleverd en ook zijn geen resten van haar gevonden in de maaginhoud van de honderden verwilderde katten die over het eiland zwerven.
Dag lieve spitsmuis
We zijn dankbaar dat je er was op deze aarde, en zullen proberen extra goed voor je verwanten te zorgen. We hopen dat die minder last hebben van alle dreigingen die jij hebt doorstaan. Helaas nemen we hiermee alweer definitief afscheid van een diersoort.
Bronnen:
- The Guardian
- Evidence Network
- Lees ook op Animals Today:
©AnimalsToday.nl Sophie Jongma
