Diederik van Liere: Schapenleed door een gestoorde wolf? 

In Culemborg heeft een landeigenaar gezien hoe een wolf vele schapen doodde, verwondde en de sloten injoeg, waar een aantal verdronk. Schapenleed door een gestoorde wolf of spelen hier andere factoren een rol?

Dat je dat ziet gebeuren is uniek en moet echt een schokkende ervaring zijn. Ik kan me voorstellen dat de betreffende wolf als geestelijk gestoord wordt omschreven. Het lijkt zo zinloos om een tiental schapen tegelijk te doden. De schapen hebben ernstig geleden. Niet alleen de dieren die gedood of verwond zijn, maar ook de nog overlevende schapen. Het is bekend dat ze heel goed herinneren waar ze zijn aangevallen. Ze willen niet meer naar dat veld terug. Drachtige schapen kunnen aborteren, zo gestrest zijn ze.  Ernstige problemen dus voor de schapen en de veehouder. En die moeten echt opgelost worden. Dus de oorzaak moet boven water.

De massale doding van schapen is een bekend fenomeen. Zinloos? Wolvenbiologen geven een functionele verklaring: de wolf keert later terug om verder te eten. Maar waarom dan een tiental en niet een paar schapen? De directe oorzaak is echter de prikkel van een wegrennend schaap. Al vanaf zo’n 10 dagen oud rennen jonge wolven achter iets wegvliegends aan. Zelfs na een aanval op herten kan een wolf al aan het eten zijn van een gedood hert, maar dan nog ermee stoppen en achter een ander, aanvankelijk van schrik verstijfd alsnog wegrennend hert aan schieten.

Honden hebben dat gedrag gemeen met hun voorouder: ze zijn dol er op om achter een stok aan rennen. Tientallen keren achter elkaar.  En probeer de stok maar eens uit de bek te trekken. Een hond bijt graag in een stok, bal of schoen. Zijn honden dan ook gestoord? Wat is de zin van de neiging om achter iets wegvliegends aan te rennen, erin te bijten en dat leuk te vinden? Rennen levert training van de spieren en zal waarschijnlijk ook in de hersenen positief ervaren worden. Joggers voelen zich lekkerder na het joggen. Dat zal iets vergelijkbaars in de hersenen doen. Kauwen en hard bijten traint de spieren en versterkt het gebit. Bijten is op zichzelf ook positief en kalmerend. Wij mensen hebben kauwgum en zelfs een fopspeen, die een baby doet slapen.

Was de wolf gestoord?  Misschien wel hyper gestimuleerd, maar niet gek. De schapen op een vlak veld omgrensd met sloten of (schrikdraad)hekken leveren een balzaal voor een wolf. De schapen rennen weg, maar kunnen geen kant op. Ofwel de manier waarop we schapen houden is een belangrijke factor in het stimuleren van najaaggedrag. Dat kan anders. Als je voldoende kuddebewakingshonden hebt, die goed getraind zijn, dan kun je dat voorkomen. De kudde zal zich groeperen en niet wegrennen met de gezamenlijk optredende bewakingshonden eromheen.

Maar deze oplossing is vaak niet mogelijk. In de natuur hebben de oerschapen ook een oplossing. Snel de steile hellingen op en dan de slecht klimmende wolf van bovenaf bedreigen. Die oplossing kan kunstmatig gebouwd worden. Ik denk dan aan platforms met steile trappetjes. Verplaats je in een wolf: er zijn niet langer wegvliegende dieren en een groep schapen bekijkt hem van boven… Zou hij het risico nemen om een dun steil trappetje op te gaan? Laten we het eens testen!

Platforms met steile trappetjes. Het zou een nieuwe oplossing kunnen zijn, die niet al te kostbaar is. Schapen vinden het ook leuk om te klimmen, dus sowieso is het een verrijking voor ze. Zou er toch nog iets leuks kunnen gebeuren voor schapen!

Diederik van Liere  – Institute for Coexistence with Wildlife
.

• Lees ook:

The way to go: Veluwse wolvin leert haar jongen schapen te mijden

.
©AnimalsToday.nl