Sinds 2010 worden er in Nederlands Limburg veel dode vuursalamanders aangetroffen en worden zij inmiddels met uitsterven bedreigd. Het was een raadsel wat de oorzaak van deze massale sterfte was, maar onderzoekers hebben het antwoord gevonden!

Vuursalamanders
Vuursalamander | Foto: Jerzy Opioła ({Own}) [GFDL or CC-BY-SA-3.0-2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons
Onderzoekers van de Faculteit Diergeneeskunde van de universiteit Gent hebben een nieuwe schimmel ontdekt en beschreven. Dit deden zij samen met RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland), het Amphibian Evolution Lab van de Vrije Universiteit Brussel en Imperial College London. Deze schimmel is de oorzaak van de mysterieuze sterfte bij de vuursalamanders. Deze ontdekking betekent een doorbraak in het onderzoek naar de plotselinge terugloop van de vuursalamanderpopulaties in Nederland.

Dit is de tweede keer dat een schimmel de veroorzaker is van een massale amfibieënsterfte en deze schimmelziektes hebben een slechte reputatie. Wereldwijd was de sterfte ten gevolge van de eerste amfibieënschimmel dramatisch. De International Union for the Conservation of Nature (IUCN) heeft onlangs deze ziekte als meest erge infectieziekte onder gewervelde dieren gekwalificeerd. Daarbij letten zij op het aantal betrokken soorten en het uitstervingsrisico. Er is door deze eerste schimmelziekte al een groot verlies van biodiversiteit in zowel Noord-, Centraal- en Zuid-Amerika en Australië, hier zijn tientallen amfibieënsoorten uitgestorven. Daarom is het nieuws erg verontrustend, dat deze tweede schimmelinfectie dergelijke massale verliezen veroorzaakt in ons land.

Batrachochytrium salamandrivorans
Het betreft een zeer agressieve schimmel die luistert naar de naam: Batrachochytrium salamandrivorans, de schimmel blijkt in staat de vuursalamanders binnen twee weken te doden. In het toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA (PNAS) werden de ontdekking van de ziekte en haar veroorzaker gepubliceerd. Om de schimmel snel te kunnen aantonen, hebben de onderzoekers zelf een laboratoriumtest ontwikkeld.

Huidbeschadigingen veroorzaakt door aantasting van de schimmelinfectie
Onder de microscoop: Huidbeschadigingen bij een vuursalamander veroorzaakt door schimmelinfectie | Foto via Scientific American

Impact
De oorzaak is gevonden, maar er zijn ook meer vragen gekomen. Zo is het vooralsnog niet bekend waar deze schimmel vandaan komt. Ook de impact van deze nieuwe schimmelinfectie op andere amfibieën, in zowel Nederland als de rest van de wereld, kan nog niet voorspeld worden en vergt uitgebreid nader onderzoek.

Opvang voor de vuursalamanders
Om te voorkomen dat alle vuursalamanders in de natuur zouden uitsterven, is een deel van de overlevende Nederlandse vuursalamanders opgevangen. Zij gaan mogelijk een basis vormen voor een kweekgroep. Gezien de urgentie van het probleem pleiten onderzoekers ervoor om de risico’s van de nieuwe schimmelziekte voor amfibieënpopulaties in Nederland en omringende landen grondig te onderzoeken. Om ze op die manier beter in te schatten en zo nodig maatregelen te nemen.

Freek Vonk
Ambassadeur van het jaar van de vuursalamander Dr. Freek Vonk (Naturalis) is vol lof:

“Het onderzoek van de Universiteit Gent/RAVON betekent een zeer belangrijke doorbraak in het terugdringen van de plotselinge en dramatische achteruitgang van deze prachtige dieren, die afstevenen op uitsterven. Nu we weten wat het is pleit ik er voor dat er middelen worden vrijgemaakt om dit belangrijke onderzoek én de bescherming van de salamanders verder te ondersteunen.”

Meer informatie: SOSvuursalamander.nl

Bron: Natuurbericht.nl ©PiepVandaag.nl Leonie Wielink